<b>Rekonstrukcja Bitwy Marcinkowickiej 1914</b>

W niedzielne popołudnie na marcinkowickich polach koło lasu Pasternik blisko 1,5 tys. widzów mogło obejrzeć wydarzenie historyczne - rekonstrukcje Bitwy pod Marcinkowicami 1914 wraz z wydarzeniami towarzyszącymi, tj. uroczystą mszą św. w kościele pw. Najświętszej Marii Panny w Marcinkowicach oraz Apelem Poległych.
Organizatorem całej inscenizacji było Stowarzyszenie Razem dla Kultury działające przy gminie Chełmiec. Gospodarz dzisiejszych wydarzeń Wójt Gminy Chełmiec Bernard Stawiarski przywitał wszystkich zgromadzonych widzów oraz zaproszonych gości. Zanim doszło do rozpoczęcia rekonstrukcji wójt wręczył okazałe nagrody zwycięzcom konkursu plastycznego, którego tematem było przedstawienie wizerunku Józefa Piłsudskiego. Konkurs był skierowany do gimnazjów z trzech gmin obszaru LGD Korona Sądecka . Wójt podziękował wszystkim którzy przyczynili się do organizacji historycznego wydarzenia w 100-letnią rocznicę Bitwy Marcinkowickiej życząc jednocześnie wszystkim zgormadzonym wielu niezapomnianych wrażeń.

Do przeprowadzenia rekonstrukcji został specjalnie przygotowany teren, poprzez wykopanie okopów, transzei, przygotowanie gniazd karabinów maszynowych, wraz z punktami oporu i rowów łącznikowych. Zostały przygotowane po dwie linie okopów, po stronie rosyjskiej i stronie legionowej. Ponadto odtworzono ziemianki, oraz symboliczne zabudowanie gospodarskie galicyjskiej wsi z 1914r. Również został zaprezentowany szpital polowy wraz z punktem opatrunkowym, który był obsługiwany przez sanitariuszki.

Podczas rekonstrukcji została użyta artyleria, to jest replika austriackiej armaty 7 cm Gebirgskanone M.75, której autentycznie używały oddziały legionistów pod Marcinkowicami w 1914r., oraz replika austriackiego miotacza min. Legiony Polskie w 1914r. w Marcinkowicach dysponowały 8szt. takich armat. Została wykorzystana również autentyczna broń palna piechoty, rosyjskie karabiny typu Mosin wz.1891, oraz austriackie typu Mannlicher wz. 1895 wraz z akustyczną amunicją. Ponadto dodatkowo zostały użyte repliki karabinów maszynowych, typu rosyjski Maxim, oraz austriacki Schwarzlose zasilane na gaz. Całości efektów oddających realia wojny uzupełniły efekty pirotechniczne, oraz pożar budynku gospodarczego.

Widzowie zobaczyli jak rekonstruktorzy w zajętych stanowiskach na pozycjach okopów, po naradzie, odprawie i wydaniu rozkazów, na znak komendanta Józefa Piłsudskiego rozpoczynają bój ostrzałem w wykonaniu artylerii legionowej na pozycje rosyjskie, co spowodowało nie mały popłoch w oddziałach rosyjskich. Jednak Rosjanie nie pozostali dłużni i odpowiedzieli ogniem z karabinów maszynowych. Rozgorzała prawdziwa bitwa z dużą wymianą ognia z obu stron, w trakcie której pożarowi uległy zabudowania gospodarskie. Rosjanie napierali z bardzo dużym impetem, artyleria legionowa cały czas ostrzeliwała ich pozycje. Sanitariuszki miały pełne ręce roboty, rannych ciągle przybywało. Walka trwała pomiędzy liniami okopów, zarówno w natarciu jak i w odwrocie. W końcu wojska austriackie zaczęły się bezpiecznie wycofywać, z obydwu linii okopów, a osłaniali ich do końca legioniści.

Podczas rekonstrukcji w tle słyszalny był muzyczny akcent wojskowych melodii, oraz narracje przebiegu działań wojennych.
W ramach obchodów 100 rocznicy bitwy 26 października 2014r. widzowie mieli okazję obejrzeć rekonstrukcję bitwy w wykonaniu ok. 100 członków grup rekonstrukcyjnych, tj.:

• GRH działająca, przy Polskim Towarzystwie Historycznym, oddział Nowy Sącz,
• GRH „71 Bielewski Pułk Piechoty”, Lublin, odtwarzająca oddziały rosyjskie,
• GRH „14 Pułk Strzelców Syberyjskich”, Przasnysz, odtwarzająca oddziały rosyjskie,
• GRH ,,Pod obcymi sztandarami" 69 Riazański Pieszy Pułk, Lublin/Rzeszów odtwarzająca oddziały rosyjskie, (oryginalna pisownia: 69 Piechotnyj Rjazanskij gen. - Feldmarszała Knjazia Aleksandra Golicyna Połk.)
• GRH „72 Tulski Pułk Piechoty”, Sandomierz, odtwarzająca oddziały rosyjskie,
• GRH „Powstaniec Śląski”, Sosnowiec, odtwarzająca oddziały Legionów Polskich, oraz szpital polowy, punkt opatrunkowy,
• GRH „II Brygada Legionów Polskich”, Bochnia, odtwarzająca oddziały Legionów Polskich, oraz punkt opatrunkowy,
• GRH „Artyleria Przemyśl”, Przemyśl, odtwarzająca oddziały artylerii Austriackiej i Legionowej,
• GRH „Artyleria Kraków”, Kraków, odtwarzająca oddziały artylerii Austriackiej i Legionowej,
• GRH „Gorlice 1915”, Gorlice, odtwarzająca oddziały Austriackiego 20 Galicyjskiego Pułku Piechoty.

Scenariusz rekonstrukcji historycznej Marcinkowice 1914-2014 opracowany został przez Pawła Terebkę , członka PTH oddział w Nowym Sączu został oparty na autentycznych wydarzeniach jakie miały miejsce w dniach 5-6 grudnia 1914r. Wydarzenia te opisał Józef Piłsudski w swojej książce „Moje pierwsze boje”.

Organizatorzy, rekonstruktorzy i wszyscy zaangażowani w przygotowanie rekonstrukcji są zgodni -  Rekonstrukcja Bitwy Marcinkowickiej 1914 przyciągnęła ogromną liczbę widzów i choć ostatni tydzień był czasem wytężonej i ciężkiej pracy gdzie bez pomocy ze strony ZGKiM w Chełmcu,  Zespołu Szkół im. Władysława Orkana w Marcinkowicach nie byłoby możliwym przygotowanie tego wzruszającego wydarzenia.

Rekonstrukcja bitwy odbyła się w ramach projektu realizowanego przez Stowarzyszenie razem dla Kultury pn. „Rekonstrukcja Bitwy Marcinkowickiej 1914 połączona z przeprowadzeniem konkursu plastycznego dotyczącego lokalnych wydarzeń I Wojny Światowej oraz organizacją wystawy prac konkursowych” realizowanego w ramach wniosku  o przyznanie pomocy w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju dla małych projektów, tj. operacji, które nie odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działań Osi 3 ale przyczyniają się do osiągnięcia celów tej osi.

Rekonstrukcja Bitwy pod Marcinkowicami 1914r.  odbyła się pod patronatem Ministra Obrony Narodowej

Partnerami byli:  

	Wójt Gminy Chełmiec Bernard Stawiarski
	Gminny Ośrodek Kultury w Chełmcu z/s w Klęczanach

Patronami byli: 

	Powiat Nowosądecki
	6 Batalion Dowodzenia im. generała broni Józefa Kuropieski
	Zespół Szkół im. Władysława Orkana w Marcinkowicach
	LGD Korona Sądecka
	Polskie Towarzystwo Historyczne oddział w Nowym Sączu
	Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu

Stowarzyszenie Razem dla Kultury serdecznie dziękuje wszystkim osobom zaangażowanym w organizację 100 rocznicy Bitwy po Marcinkowicami 1914, choć wszystkich nie sposób wymienić.
Wyrazy podziękowania kierujemy do:

• ZGKiM w Chełmcu,
• Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu,
• Zespołu Szkół im. Władysława Orkana w Marcinkowicach
• właścicieli dziełek na których przeprowadzano bitwę,
• Ochotniczej Straży Pożarnej w Krasnem Potockiem i w Klęczanach,
• Nowosądeckiego Pogotowia Ratunkowego w Nowym Sączu
• Szkoły Podstawowej w Marcinkowicach

Dziękujemy sądeckim mediom za szeroką relację.

Głębokie ukłony składamy wszystkim przybyłym gościom i widzom.

Dziękujemy wszystkim wymienionym grupom rekonstrukcyjnym, Wojsku Polskiemu, Policji, Straży Gminnej.

List Maciej Klimaczaka - Podsekretarza Stanu w Kancelari Prezydenta